Апошні раз матч гэтых каманд праходзіў у 1938 годзе ў Гродне, за год да пачатку Другой сусветнай вайны. Ужо тады 42-і пяхотны полк з Беластока называўся «Ягелоніяй», а каманда з Гродна — WKS. Цяпер гэтыя каманды «адноўленыя» ў польскай рэтра-лізе на базе клубаў рэканструктараў. Матч паміж дружынамі пройдзе ў Беластоку 28 траўня.
У красавіку 2022 года ў Польшчы стартаваў чарговы сезон гульняў у польскай рэтра-лізе, дзе сустракаюцца «адноўленыя» футбольныя каманды даваенных польскіх клубаў. Гэта каманды, якія спынілі сваё існаванне з пачаткам Другой сусветнай вайны. Ужо некалькі гадоў у Казяніцах у рамках Казяніцкай асацыяцыі гістарычнай рэканструкцыі дзейнічае футбольная секцыя ў колерах Гродзенскага ваенна-спартыўнага клуба, які быў заснаваны ў 1922 годзе 76-м пяхотным палком. Каманда называецца WKS Grodno (Вайсковы клуб спартыўны), як да вайны ў Гродне. Каманда WKS Grodno перастала існаваць у верасні 1939 года.
Каманда з Беластока называецца 42 WKS PP (Вайсковы клуб спартыўны 42 пяхотнага палка) толькі сёлета заявілася ў рэтра-лігу і ўпершыню за доўгі час сустрэнецца з WKS Grodno – адным з лідараў чэмпіянату. Яшчэ ў міжваенны час каманда палка была перайменавана ў «Ягелонію», але ў чэмпіянаце 1939 года дружына з Беластока не ўдзельнічала.
Апошні раз WKS Grodno і «Ягелонія» (42-гі пяхотны полк) сустракаліся ў сезоне 1936/37 гадоў. Тады гродзенская каманда стала чэмпіёнам у розыгрышы Беластоцкага ваяводства (клас А). Цяпер у Беластоку галоўная футбольная каманда — гэта «Ягелонія», яна гуляе ў галоўным чэмпіянаце краіны. Гісторыя клуба пачынаецца менавіта з 1920-х гадоў, калі ў Беластоку з’явілася каманда 42-га пяхотнага палка.
Матч паміж камандамі пройдзе ў Беластоку на гарадскім стадыёне ў Zwierzyńcu па вуліцы 11 лістапада. Пачатак у 15:00. Уваход вольны.
Прадставіць гісторыю тых часоў
Кшыштаф Заяц — адзін з кіраўнікоў праекта рэканструктараў у Казяніцах. Ён займаецца адраджэннем старых традыцый амаль 15 гадоў. У 2018 годзе Кшыштаф быў ініцыятарам адраджэння каманды WKS Grodno.
— У старанна адноўленым даваенным футбольным адзенні мы спаборнічаем з іншымі даваеннымі футбольнымі камандамі. Наша ідэя — прадставіць гісторыю тых часоў, профілі спартсменаў і актывістаў, даваенную культуру і звычаі. Мы хочам наблізіць яго праз спартыўнае саперніцтва на футбольных палях, — расказаў MOST Кшыштаф Заяц.
Гісторыя WKS Grodno
У Гродне футбол мае даўнія традыцыі, яны бяруць пачатак у 1911-1912 гадах, калі ў горадзе з’явілася Таварыства садзейнічання фізічнаму развіццю. Да 1913 году былі створаныя дзве футбольныя каманды. Другое нараджэнне гродзенскі футбол адзначыў пасля Першай сусветнай вайны, у 1920 годзе. Першай пасляваеннай камандай стаў клуб трэцяга пяхотнага палка легіёнаў «Тшэцяк». Яшчэ з розніцай у год былі ўтвораныя каманды Cresovia і WKS 76 pp — «Ваенны спартыўны клуб 76-га пяхотнага палка». А далей пачынаецца «эпідэмія» футбола: з’яўляюцца каманды асобных вайсковых частак, гімназій, нацыянальных арганізацый. Напрыклад, у Гродне ўтварылася адразу некалькі яўрэйскіх каманд: Maccabi, Kraft і іншыя.
У пачатку 1930-х гадоў WKS 76 pp стаў прадстаўляць увесь гродзенскі гарнізон. Большасць футбалістаў былі вайскоўцамі. Праўда, у камандзе гулялі яшчэ і гродзенскія студэнты ды некалькі рабочых. Вайсковыя футбалісты выступалі ў зялёна-чырвонай форме. Прэзідэнтам клуба быў палкоўнік Журакоўскі, кіраваў футбольнай секцыяй паручнік Даўгяла.
У 1934 годзе паўстаў новы гродзенскі клуб WKS Grodno — дзве сур’ёзныя дружыны Cresovia і WKS 76 pp аб’ядналіся ў адну. Гэтая каманда неўзабаве стала безумоўным лідарам Беластоцкага ваяводства. Гродзенцы ў міжваенны перыяд заваявалі восем з адзінаццаці магчымых тытулаў чэмпіёна акругі. Адзін з сакрэтаў перамог заключаўся ў тым, што за каманду выступалі знакамітыя футбалісты, якія траплялі ў Гродзенскі гарнізон для праходжання ваеннай службы, напрыклад, Ежы Хассельбуш з «Варшавянкі», член зборнай каманды Польшчы паўабаронца «Гарбарні» (Кракаў) Адам Халішка, нападаючыя Леон Габрысяк, Казімір Скшыпчак, Дыяс, Буга, Цыган, Капчэўскі, паўабаронца Стэмпінскі, абаронца Кешкоўскі, брамнік Мінеўскі. Былі ў складзе каманды і знакамітыя гродзенцы — браты Адамчыкі і Мельнікавы.
Каманда WKS Grodno перастала існаваць у верасні 1939 года. Многія футбалісты адправіліся на вайну і не вярнуліся, а хтосьці застаўся ў Гродне і працягнуў гуляць у футбол пры саветах.
