Да Другой сусветнай вайны ў Гродне існавала прафесійная футбольная каманда WKS Grodno. У яе склад ўваходзілі як гродзенскія вайскоўцы 76 палка імя Людвіка Нарбута, так і звычайныя гараджане, якія праяўлялі сябе на футбольным полі. У 2018 годзе каманду адрадзілі ў Польшчы на аматарскім узроўні. WKS Grodno ужо тры гады ўдзельнічае ў польскай Рэтра-Лізе. Цяпер у каманду ідзе новы набор, запрашаюць і беларусаў з Гродна, якія пераехалі ў Польшчу.
У канцы сакавіка 2022 года стартуе чарговы сезон гульняў у Рэтра-Лізе, дзе сустракаюцца «адноўленыя» футбольныя каманды даваенных польскіх клубаў. Гэта каманды, якія спынілі сваё існаванне з пачаткам Другой сусветнай вайны. Ужо некалькі гадоў у Казяніцах у рамках Казяніцкай асацыяцыі гістарычнай рэканструкцыі дзейнічае футбольная секцыя ў колерах Гродзенскага ваенна-спартыўнага клуба, які быў заснаваны ў 1922 годзе 76-м пяхотным палком.
Прадставіць гісторыю тых часоў
Кшыштаф Заяц — адзін з кіраўнікоў праекта рэканструктараў у Казяніцах. Ён займаецца адраджэннем старых традыцый амаль 15 гадоў. У 2018 годзе Кшыштаф быў ініцыятарам адраджэння каманды WKS Grodno.
Жадаем пазнаць адзін аднаго
Зараз у каманду WKS Grodno ідзе набор новых гульцоў на маючы адбыцца сезон 2022 года.
— Мы хацелі б запрасіць гуляць у нашу каманду карэнных жыхароў Гродна, чые здароўе, навыкі і жаданне дазволяць ім спаборнічаць у спорце з іншымі камандамі. Мы жадаем спазнаць адно аднаго, аб’яднацца і зблізіцца, злучыць нашы блізкія народы праз спорт і агульную гісторыю. Удзел гульцоў з Гродна ў нашай спартыўнай ініцыятыве будзе нечым асаблівым для нас і ўсёй Рэтра-Лігі.
Каманда WKS праводзіць хатнія матчы на палях у Казяніцах. У гэтым годзе, верагодна, два матчы таксама пройдуць у Беластоку, як мінімум яшчэ па адным — у Ніжняй Сілезіі і Цэнтральнай Польшчы.
— Нашы гульцы атрымліваюць адноўленыя даваенныя касцюмы WKS Grodno, у тым ліку скураныя футбольныя буцы. Мы гуляем мячом узору даваенных матчаў, гэта і ёсць элемент даўніны, — дадаў Кшыштаф.
Як звязацца з футбалістамі-рэканструктарамі
Krzysztof Zając, tel. 509 555 139, email: kristoff81@wp.pl;
fb: https://facebook.com/krzysiekzajackozienice
Kozienickie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych: email: poczta@ksrh.pl,
fb: https://facebook.com/KozienicSRH
Больш інфарманцыі пра Рэтра-Лігу: https://facebook.com/retroliga1919; https://retroliga.com.pl
Гісторыя WKS
У Гродне футбол мае даўнія традыцыі, яны бяруць пачатак у 1911-1912 гадах, калі ў горадзе з’явілася Таварыства садзейнічання фізічнаму развіццю. Да 1913 году былі створаны дзве футбольныя каманды. Другое нараджэнне гродзенскі футбол адзначыў пасля Першай сусветнай вайны, у 1920 годзе. Першай пасляваеннай камандай стаў клуб трэцяга пяхотнага палка легіёнаў «Тшэцяк». Яшчэ з розніцай у год былі ўтвораны каманды Cresovia і WKS 76 pp — «Ваенны спартыўны клуб 76-га пяхотнага палка». А далей пачынаецца «эпідэмія» футбола: з’яўляюцца каманды асобных вайсковых частак, гімназій, нацыянальных арганізацый. Напрыклад, у Гродне ўтварылася адразу некалькі яўрэйскіх каманд: Maccabi, Kraft і г.д.
У пачатку 1930-х гг. WKS 76 pp стаў прадстаўляць увесь гродзенскі гарнізон. Большасць футбалістаў былі вайскоўцамі. Праўда, у камандзе гулялі яшчэ і гродзенскія студэнты ды некалькі рабочых. Вайсковыя футбалісты выступалі ў зялёна-чырвонай форме. Прэзідэнтам клуба быў палкоўнік Журакоўскі, кіраваў футбольнай секцыяй паручнік Даўгяла.
У 1934 годзе паўстаў новы гродзенскі клуб WKS Grodno — дзве сур’ёзныя дружыны Cresovia і WKS 76 pp аб’ядналіся ў адну. Гэтая каманда неўзабаве стала безумоўным лідарам Беластоцкага ваяводства. Гродзенцы ў міжваенны перыяд заваявалі восем з адзінаццаці магчымых тытулаў чэмпіёна акругі. Адзін з сакрэтаў перамог заключаўся ў тым, што за каманду выступалі знакамітыя футбалісты, якія траплялі ў Гродзенскі гарнізон для праходжання ваеннай службы, напрыклад, Ежы Хассельбуш з «Варшавянкі», член зборнай каманды Польшчы паўабаронца «Гарбарні» (Кракаў) Адам Халішка, нападнікі Леон Габрысяк, Казімір Скшыпчак, Дыяс, Буга, Цыган, Капчэўскі, паўабаронца Стэмпінскі, абаронца Кешкоўскі, брамнік Мінеўскі. Былі ў складзе каманды і знакамітыя гродзенцы — браты Адамчыкі і Мельнікавы.
Каманда WKS Grodno перастала існаваць у верасні 1939 года. Многія футбалісты адправіліся на вайну і не вярнуліся, а хтосьці застаўся ў Гродне і працягнуў гуляць у футбол пры саветах.
