Панядзелак, 9 чэрвеня 2025
No Result
View All Result
MOST Media
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Падтрымай!
  • ПРА НАС
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў
  • Рэклама/Reklama
No Result
View All Result
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Падтрымай!
  • ПРА НАС
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў
  • Рэклама/Reklama
No Result
View All Result
MOST Media
No Result
View All Result
Галоўная Гісторыі

Слонімская. Пачынаем расказваць гісторыю вуліц Беластока з «беларускімі» назвамі

MOST MOST
16 лютага 2022, 07:53
Гісторыі
A A
слонімская вуліца ў Беластоку

Фота: MOST

MOST распачынае цыкл матэрыялаў пра «беларускія» назвы вуліц Беластока. У першай публікацыі мы раскажам пра вуліцу Слонімскую, а таксама падзелімся цікавосткамі пра яе.

Даволі падрабязна пра Слонімскую вуліцу расказвае Моніка Жміеўска ў Wyborcza.

Дзве версіі: чаму Слонімскую назвалі так

Вуліца Слонімская знаходзілася ў самым сэрцы гістарычнага раёна Беластока — Баярах. Ён не захаваўся ў тым спрадвечным выглядзе, бо з кожным прыходам новых уладаў раён змяняўся.

Баяры пераўтвараюцца ў шматкультурны і ажыўлены раён у XIX стагоддзі. Тут жывуць рамеснікі, цырульнікі, краўцы, пекары, шаўцы, а таксама дактары і адвакаты. У раёне жылі людзі розных нацыянальнасцей — ад палякаў да немцаў.

У перыяд, калі Польшча была часткай Расійскай імперыі, вуліца Слонімская пэўны час называлася Гогалеўскім завулкам, а потым стала проста Гогалеўскай.

Баяры моцна не пацярпелі ад Першай і Другой сусветных войнаў, але назва вуліцы Слонімскай шмат разоў мянялася ў гэты гістарычны перыяд.

У 1919 годзе польскія ўлады нарэшце даюць гэтую назву вуліцы — Слонімская. Тут існуе дзве версіі, чаму яе назвалі менавіта так. Па першай, больш верагоднай, гэта было зроблена як знак павагі да гістарычнага мінулага — у гонар Слоніма, аднаго з важных і старажытных гарадоў Вялікага княства Літоўскага. Па другой версіі, назву далі па імені польскага драматурга і паэта Антонія Слонімскага, продкі якога родам з Беластока. Аднак другая версія, хутчэй за ўсё, не мае права на жыццё, бо Слонімскі толькі пачынаў сваю літаратурную кар’еру ў пачатку 1920-х гадоў.

Варожая назва

У 1940 годзе савецкая ўлада перайменавала вуліцу Слонімскую ў Кірава, бо папярэдняя назва, па меркаванні камуністаў, была варожай. Гарадскі камітэт абгрунтаваў гэта так: «ідучы насустрач працуючым горада Беластока (канферэнцыі Саюза тэкстыльнай, харчовай, будаўнічай прамысловасці і сходу прадстаўнікоў Саветаў рабочых дэпутатаў), камітэт пастанавіў змяніць назвы вуліц, каб у іх не было імёнаў людзей, якія прыціскалі народы Заходняй Беларусі».

Дарэчы, ахвярай масавых зменаў найменняў стала і суседняя вуліца Пяста, якую перайменавалі ў вуліцу Горкага.

Пасля Другой сусветнай вайны назва вярнулася, але ў 1953 годзе яе зноў перайменавалі. Гэтым разам улады палічылі, што назва паходзіла з часоў капіталістычнага перыяду жыцця краіны, таму яе трэба змяніць. Так вуліца Слонімская стала Вольнай (Wolna).

Катастрафічная адсутнасць тэлефонаў і воцат у Кульмана

Да Другой сусветнай вайны на вуліцы было катастрафічна мала тэлефонаў. Яны меліся хіба ў пяці будынках. У асноўным імі валодала інтэлігенцыя. Напрыклад, тэлефоны былі ў дырэктара Варшаўскага аддзялення страхавога таварыста Вітольда Кошця, кіраўніка падатковага кантролю Генрыха Букоўскага, судовага абаронцы Людовіка Ліса.

Да падзей Другой сусветнай на Слонімскай было асабліва шмат крам з тытунёвымі вырабам, а таксама спадар Кульман замешваў воцатную эсэнцыю. На Слонімскай можна было знайсці нават доктара і павітуху.

У 1944-1945 гады ў адным з будынкаў на вуліцы (Слонімская, 26) месцілася ваенная контрвыведка 2-га Беларускага фронту СМЕРШ. Каля будынка ў гаспадарчых пабудовах трымалі арыштаваных афіцэраў Арміі Краёвай і нацыянальнага падполля.

Дом па Слонімскай, 31. Фота: MOST

Сучаснасць

Цяпер на вуліцы Слонімскай знаходзіцца шэраг крам, гэта яшчэ і жылы раён.

На вуліцы захаваліся дамы, якія дагэтуль застаюцца цікавымі з архітэктурнага пункту бачання. Іх можна знайсці па Слонімскай, 31 і 33. Першы з іх на фота вышэй — мадэрнісцкая віла 1934 года.

Яе спраектаваў беластоцкі архітэктар Рудольф Мацуры. Яе першы гаспадаром быў геадэзіст Ян Вальтэр. Падчас нямецкай акупацыі ў гэтым будынку жыў журналіст і настаўнік Канстанцін Касіньскі. Касіньскі заснаваў першую газету ў Беластоку на польскай мове — Gazeta Białostocka.

У дамах на Слонімскай здымалі кватэры чыноўнікі, адвакаты, інжынеры, архітэктары і нават дырэктар ашчадкасы.

Тут жа знаходзілася некалькі школ, прадуктовых крам, пякарня, кафляная фабрыка, абутковы завод і бар «Польскі».

Мяжа Польскага каралеўства і Вялікага княства Літоўскага

Існуе яшчэ адна сувязь вуліцы Слонімскай у Беластоку з Беларуссю. Кальцавому скрыжаванню далі імя ў гонар Польскага каралеўства і Вялікага княства Літоўскага, бо ў гэтай мясцовасці праходзіла мяжа паміж дзяржавамі.

Мясцовая ўлада Беластока ухваліла наданне імя кальцавому скрыжаванню ў 2018 годзе. Абгрунтаванне было такім: польская дзяржава сумесна з ВКЛ умела супрацьстаяць супольным ворагам, як, да прыкладу, у Грунвальдскай бітве.

Слонім — адзін з найболей старажытных гарадоў Беларусі. Ён быў заснаваны ў 1252 годзе. Горад знаходзіцца ў Гродзенскай вобласці. У 10 кіламетрах ад Слоніма месціцца вядомы Жыровіцкі манастыр.
Тэгі: Беларускія мясціны БеластокаГалоўнае

ГАЛОЎНЫЯ НАВІНЫ

Курбан-байрам

«Сын умеет молиться, а я — нет». Съездили на Курбан-байрам в татарскую деревню на границе Польши и Беларуси

MOST
6 чэрвеня 2025, 21:36

В 10 километрах от польско-беларусской границы стоит деревня Бохоники. В ней на протяжении 300 лет живут татары, которые исповедуют ислам. В праздник Курбан-байрам журналисты MOST отправились в деревню,...

кадры из ролика

Беларуска записала ролик под матерную песню про польскую партию — оказалась в центре скандала и заинтересовала евродепутата

MOST
6 чэрвеня 2025, 15:05

Беларусская студентка оказалась в центре скандала в Польше. В TikTok она опубликовала провокационный ролик, в котором танцует под песню J**ać PIS — имеется в виду партия «Право и...

польский проездной документ иностранца

«История не вызывает доверия». Польша передала Литве дело о международной защите беларуски, которая часто ездила в командировки

MOST
5 чэрвеня 2025, 19:15

Воеводский административный суд Варшавы отказал беларусской активистке в рассмотрении дела о международной защите в Польше, несмотря на явную связь девушки с этой страной: здесь живет ее молодой человек,...

  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Падтрымай!
  • ПРА НАС
  • Рэклама/Reklama
Пры выкарыстанні зместу MOST прачытайце нашы Правілы выкарыстання матэрыялаў

Звяжыцеся з намі: [email protected]

© 2025 Mostmedia.io. Час будаваць масты

Кіраваць згодай Cookies
Мы і нашы партнёры атрымліваем доступ і захоўваем інфармацыю на прыладзе і апрацоўваем асабістыя дадзеныя, такія як унікальныя ідэнтыфікатары і стандартную інфармацыю, якая адпраўляецца прыладай, альбо дадзеныя прагляду, каб выбраць і прафіляваць персаналізаваны змест і рэкламу, вымераць змест і рэкламную эфектыўнасць, а таксама распрацоўка і ўдасканаленне прадукцыі. Са згоды карыстальніка мы і нашы партнёры можам выкарыстоўваць дакладныя дадзеныя геалакацыі і ідэнтыфікацыю шляхам сканавання прылад. Націскаючы «Прыняць», вы пагаджаецеся на апрацоўванне звестак намі і нашымі партнёрамі, як апісана вышэй. Перш як пагадзіцца ці адмовіцца, вы можаце атрымаць больш падрабязную інфармацыю і змяніць наладкі. Для некаторых відаў апрацоўвання звестак не патрэбная вашая згода, але вы маеце права не пагадзіцца. Параметры не будуць распаўсюджвацца на іншыя сайты, што маюць глабальны альбо сэрвісны дазвол.
Функцыянал Always active
Тэхнічнае сховішча або доступ строга неабходныя з законнай мэтай забеспячэння магчымасці выкарыстання пэўнай паслугі, відавочна запытанай падпісчыкам або карыстальнікам, або з адзінай мэтай ажыццяўлення перадачы паведамленняў па сетцы электронных камунікацый.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Статыстыка
Тэхнічнае сховішча або доступ, якія выкарыстоўваюцца выключна ў статыстычных мэтах. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Маркетынг
Тэхнічнае сховішча або доступ, неабходныя для стварэння профіляў карыстальнікаў для адпраўкі рэкламы або для адсочвання карыстальніка на вэб-сайце або на некалькіх вэб-сайтах у аналагічных маркетынгавых мэтах.
Manage options Manage services Manage vendors Read more about these purposes
Налады
{title} {title} {title}
No Result
View All Result
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Падтрымай!
  • ПРА НАС
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў
  • Рэклама/Reklama

© 2025 Mostmedia.io. Час будаваць масты