Што рабіць, калі шлюб пераўтвараецца ў сумесную пакуту? Чым заварожвае першы трылер у рускай літаратуры? Як зазірнуць у дзённікі беларускага гастарбайтара ў Амерыцы і жанчыны, хворай на анарэксію?
Таршэр — гэта прастора, дзе пад утульным святлом лямпы — тыя творы, ад якіх дыханне перахапіла, розум узляцеў на новую вышыню, а іх адбітак назаўсёды застаўся ў сэрцы. Мы запрашаем герояў саміх напісаць пра такія творы і пра тое, чаму абралі менавіта іх. У гэтым выпуску мы расказваем пра творы, якія абраў рэжысёр Антон Ільін.
Я скончыў тэатральную акадэмію ў Беластоку па спецыяльнасці «Рэжысура тэатра лялек». Спадзяюся, што крыху разбіраюся ў тэатры, таму паспрабую параіць цікавыя спектаклі да прагляду. На выпадак, калі ў вас няма магчымасці ўбачыць пастаноўку ўжывую, прыгадаю твор, на базе якога гэты спектакль зроблены.
1. Спектакль: «Пікавая дама», рэжысёр Алег Жугжда
Пачнём з Гродна, з нашага любімага тэатра лялек. Самы знакаміты спектакль у рэпертуары гродзенскай «кукалкі» — гэта «Пікавая дама». Менавіта пасля гэтага знакавага спектакля рэжысёра Алега Жугжды наш тэатр стаў вядомы далёка за межамі горада, бадай што па ўсёй Еўропе.
Але справа нават не ў шматлікіх узнагародах, а ў тым, што дзякуючы яму змянілася стаўленне да тэатра лялек. Раней гэта было месца, куды прыходзілі бацькі з дзеткамі ў нядзелю на дзіцячы спектакль альбо на навагоднія ялінкі. Цяпер гэта адзін з культурных цэнтраў горада, дзе можна пабачыць пастаноўкі класікі (Шэкспір, Гётэ, Лермантаў, Пушкін), спектаклі для дарослых. Менавіта пасля прагляду «Пікавай дамы» я вырашыў заняцца вывучэннем тэатральнай справы.
Спектакль нікога не пакіне раўнадушным. У ім можна пабачыць спалучэнне класічнага тэатру лялек з сучасным. Пазіраць за магчымасцямі тэатра лялек, наватарскімі эфектамі, нечаканымі паваротамі сюжэту. Гледачы смяюцца, зачаравана сочаць за дзействам, спрабуюць зразумець, счытаць зашыфраваныя знакі, коды, укладзеныя рэжысёрам. Спектакль на адным уздыху глядзіцца і потым доўга не адпускае. Дзеля яго варта было б наведаць гродзенскі тэатр лялек. На жаль, акцёры, што выконваюць мужчынскія ролі, вымушаныя былі пакінуць тэатр. Але неверагодная Ларыса Мікуліч, што іграе і старую даму, і маладзенькую Лізаньку, і цяпер на сцэне.
Калі ў вас няма магчымасці наведаць гродзенскую «кукалку» і калі раптам знакаміты твор Пушкіна «Пікавая дама» раней не трапіўся вам у рукі, то няцяжка яго знайсці і варта прачытаць. Гэта ж першы трылер у рускай літаратуры! Пушкін хацеў напісаць нешта лёгкае, каб прыемна чыталася і каб за заробленыя грошы разлічыцца з картачнымі даўгамі. Атрымалася актуальная і цяпер гісторыя, дзе есць усё, што цікавіць людзей — містыка, магія карт, таямнічыя знакі лёсу, іронія лёсу, а таксама зазіранне па той бок жыцця і смерці.
2. П’еса: «Малыя шлюбныя злачынствы», Эрык-Эманюэль Шміт
А цяпер Гродзенскі драматычны тэатр і спектакль «Малыя шлюбныя злачынствы». Творам Эрыка- Эманюэля Шміта я захапляўся падчас вучобы ў акадэміі і выбраў яго на свой рэжысёрскі экзамен. Калі пабачыў на афішы Гродзенскай драмы гэтую назву, пайшоў зірнуць, як яны паставілі твор. Аднак калі стану сцвярджаць, што спадабалася, то падману. Было шумна, голасна, акцёры больш крычалі, гарланілі, а не гралі. Сцэнаграфія перагружаная і крыху бессэнсоўная. Пры гэтым, як ні дзіўна, вартасць твору яны перадалі, але не сэнс.
Негатыўны водгук часам бывае больш прывабным, чым пазітыўны. Людзям хочацца даведацца, за што ж там так хаяць нейкі твор. Так што, можа, варта схадзіць і самому спраўдзіць, але трэба пачакаць, калі зноў будуць граць гэты спектакль. Бо на сёння ў рэпертуары яго няма.
А твор Эрыка-Эманюэля Шміта, вядомага сучаснага французскага пісьменніка, што жыве ў Бруселі, вельмі тонкі, псіхалагічна выбудаваны. Гэта дыялог жонкі і мужа, які вяртаецца са шпіталя і нічога не памятае. Здаецца, гутараць ні аб чым, так звычайна. А потым выпадкова гутарка чапляецца за адзін момант з іх жыцця, другі, трэці, і разумеем, што ўсё тут не так проста. Людзі пакутуюць разам, і нашы сімпатыі то на адным баку, то на другім. Кожны тут пазнае сам сябе ці прыгадае штосьці альбо кагосьці.
3. Спектакль: «Казка пра рыбака і рыбку», Ігар Казакоў
Цяпер Беласток і Беластоцкі тэатр лялек. І зноў Пушкін, неяк так вось атрымалася.
Шчыра раю ўсім бацькам разам з дзеткамі паглядзець і атрымаць асалоду ад новага бачання ўсім вядомай гісторыі пра Рыбака і Рыбку. Спектакль паставіў беларускі рэжысёр Ігар Казакоў.
Не варта шмат расказваць пра тое, што сказала спадарыня Рыбка і пра што сам спектакль. Адзначу толькі, што гэта сучасная інтэрпрэтацыя класікі сродкамі менавіта польскага тэатра лялек. На сцэне бачым ансамбль класічных драўляных лялек у спалучэнні з сучаснымі сродкамі тэатра формы, ценяў, новых сродкаў выказвання. Усё гэта яскрава, маляўніча, тэатральна. Сумна не будзе, і да таго ж не будзе перашкоды з моўным бар’ерам — змест казкі добра вядомы нам з вамі.
4. Спектакль: Historia Księcia H., Яцэк Маліноўскі
Для дарослых аматараў творчасці Шэкспіра раю монадраматычны спектакль Historia Księcia H. Надзвычай цікавая інтэрпрэтацыя «Гамлета», якую зрабіў дырэктар Беластоцкага тэатра лялек Яцэк Маліноўскі. Мы як гледачы нібыта падглядаем праз замочную свідравіну за тым, як акцёр у сваёй грымёрнай рыхтуецца да ролі Гарацыя перад выхадам на сцэну. Майстэрства акцёра Блажэя Пятроўскага сапраўды ўражвае. Узор, як адна асоба на сцэне можа трымаць публіку ў напружанні і зачараванні на працягу цэлай гадзіны, і гэта без доўгіх маналогаў, песень ці скокаў.
5. Фарсы і камедыі Драматычага тэатра імя Венгеркі
Драматычны тэатр імя Венгеркі ў Беластоку — яшчэ адно месца для беластоцкага гледача, дзе ёсць выбар сярод лёгкіх фарсаў і камедый, сапраўды вельмі папулярных. Так што выбірайце на свой густ, свой погляд.
Не бяруся параіць штосьці канкрэтнае. На мой погляд, яны не вартыя часу, але гэта на маю думку. Вы ж можаце там знайсці нешта значнае альбо проста паглядзець на публіку, завесці знаёмствы. Ва ўсякім разе, назаўтра шчыра распавесці калегам, што хадзілі ў тэатр.
6. Кніга: Bóg Mordu, Ясміна Рэза
Я шчыра параіў бы шаноўным чытачам пры выпадку наведаць спектакль Bóg Mordu. Альбо прачытаць кнігу «Бог разні» аўтаркі Ясміны Рэза, альбо знайсці ў інтэрнэце іншыя пастаноўкі гэтай камедыі, якіх было шмат у розных тэатрах свету.
Гэта гісторыя аб сустрэчы чатырох галоўных герояў — бацькоў і іх дзяцей. На падворку дзеці пасварыліся і пабіліся, і гэта стала нагодай паразважаць пра нас, нашу істотнасць, нашы праблемы, комплексы, недахопы. Нібыта спадаюць маскі і брутальная праўда вылазіць з элегантных, добра выхаваных, адукаваных прадстаўнікоў сярэдняга класу.
7. Кнігі: «Ветравае шкло» і On-Off, Стась Ільін
Згадзіцеся, было б дзіўна, каб мяне не захаплялі кніжкі майго старэйшага брата Стася Ільіна. Усім раю «Ветравае шкло» і On-Off. Першая — нататкі кіроўцы грузавіка ў Амерыцы. Па-за ветравым шклом далягляды, гарады, мінакі, спадарожнікі і міражы роднай Беларусі.
Другая кніжка, як сам аўтар кажа, выйшла пралетарская. Усё пра працу. Не проста быць беларускім гастарбайтарам, а дзённікавыя запісы дапамаглі, нават выратавалі.
8. Кніга: Biel Kości, Маліка Томкель
Ну а для тых, хто разумее і чытае па-польску, хацеў бы параіць кніжку Малікі Томкель Biel Kości. Гэта біяграфічная гісторыя, практычна дзённік аўтаркі, у якім піша пра сваю барацьбу з анарэксіяй. Думаю, з гэтага твору можна пачаць знаёмства з сучаснай польскай літаратурай.
Чытайце таксама
Калі вы самі або вашы дзеці хочуць навучыцца танцаваць, спяваць, выступаць на сцэне і наогул адчуць у сабе сілу паказацца...
Чытаць далейА з самой Малікай, як і са мной, можна пазнаёміцца на занятках у Тэатральнай Працоўні Юстыны Гадлеўскай. Шчыра запрашаем, будзе магчымасць пагутарыць пра тэатр і літаратуру асабіста.
Яшчэ «Таршэр»
Што рабіць, калі шлюб пераўтвараецца ў сумесную пакуту? Чым заварожвае першы трылер у рускай літаратуры? Як зазірнуць у дзённікі беларускага...
Чытаць далей
Што мы даведаемся пра гістарычныя падзеі, калі будзем даследаваць іх па непрыфарбаваных гісторыях людзей? Як жанчыны змагаюцца за сваё месца...
Чытаць далей
Палітычная сатыра, беларускія «пасхалкі» ў відэагульні пра Ведзьмара і крыніца такога часам патрэбнага гумару. Таршэр — гэта прастора, дзе пад...
Чытаць далей
