19 красавіка ў Беластоку адкрыўся кніжны кірмаш — Targi Książki. Фестываль лічыцца найбуйнейшым на ўсходзе Польшчы. У параўнанні з мясцовымі кнігарнямі асартымент прадстаўленай літаратуры сапраўды больш разнастайны. Здаецца, тут можна знайсці ўсё: ад кнігі пра cексуальнае жыццё байдарачніка да выдання на тэму анатоміі хатняй ёгі. На сёлетнім кірмашы прадстаўлена 80 выдавецтваў, не толькі з Польшчы, а і з Румыніі, Чэхіі і Беларусі. Журналістка MOST наведала кірмаш і паглядзела, што прывезлі мясцовыя і беларускія выдаўцы.
«Калі хочаце быць пісьменнікамі, заўсёды трымайце нататнік»
Кірмаш размясціўся на беластоцкім стадыёне — нават у пятніцу днём людзей шмат, каля некаторых стэндаў чэргі. У асноўным гэта школьныя групы і бацькі з дзецьмі.
Падыходзім да персанальнага стэнду польскага пісьменніка Норберта Гжэгажа Касцешы. Плакат паведамляе, што аўтар піша кнігі «для людзей з характарам».
Норберт праводзіць імправізаваную лекцыю для падлеткаў.
— Калі вы хочаце быць пісьменнікамі, то заўсёды трымайце пры сабе нататнік, каб запісваць важныя думкі. У мяне, напрыклад, з такіх нататак стварылася гэтая кніга, — Норберт дэманструе кнігу Dzielnica Cudów («Раён цудаў»). — Яна пра тое, якімі былі 80-я гады ў Польшчы. Дзякуючы ўласным запісам вы зробіце адбітак вашай эпохі.
Папулярная літаратура за 25 злотых, мастацкія альбомы — за 210
Каля некаторых стэндаў пуста. Маніка Кашэўска, аўтарка кніг «па матывах сацыяльных драм, крымінальных гісторый і камедыі», стаіць адна. Здаецца, што яе чытачы яшчэ не прыйшлі. І нават акцыя «25 злотых за кнігу» падчас нашага візіту не прываблівае пакупнікоў.
Сярод «аднадзённай» літаратуры і танных кніг заўважаем варшаўскае выдавецтва Arkady, якое спецыялізуецца на якасных выданнях. Прыгожыя альбомы, прысвечаныя імпрэсіяністам, польскаму мастаку Яцаку Мальчэўскаму або, напрыклад, Рэйксмюзеум — найбуйнейшаму мастацкаму музею ў Амстэрдаме, — хочацца разглядаць і гартаць. Цэны адпаведныя якасці — 210 злотых за адзін альбом.
![кніжны кірмаш у Беластоку](https://mostmedia.io/wp-content/uploads/2024/04/jarmarka-6_result.webp)
«Кніга — гэта інвестыцыя»
Асаблівую ўвагу прыцягвае дзіцячая літаратура. Напрыклад, выдавецтва Publicat прапануе каляровыя кнігі да падлеткаў. Кнігі на складаныя для разумення або абмеркавання тэмы: секс, клімат, рэлігія, эмоцыі і нават штучны інтэлект — прыгожа ілюстраваныя. Каштуюць такія «падручнікі» 37 злотых.
— Кніга — гэта інвестыцыя. Асабліва калі вы набываеце яе для дзіцяці, — звяртаецца прадавец да пакупніцы, якая сумняваецца.
Са стэнду жанчына сыходзіць з кнігай у руках.
Вялікую цікавасць дзяцей і дарослых выклікае і стэнд з коміксамі. Тут прадстаўленыя не часопісныя версіі, а кніжныя — у цвёрдых вокладках. Ёсць на любы густ: ад «Аватара» і «Джокера» да серыі шаржавых палітычных коміксаў «Ліквідатар», якія высмейваюць польскіх палітыкаў. Цэны коміксаў стартуюць ад 48 злотых.
![падыход да беларускага стэнду](https://mostmedia.io/wp-content/uploads/2024/04/jarmarka-4_result.webp)
«Галоўнае, каб людзі ведалі, што мы ёсць»
Але больш за ўсё нас цікавіць беларускі стэнд. Анонс быў гучны: на стэндзе беларускай варшаўскай кнігарні «Кнігаўка» пакупнікі знойдуць шматлікія навінкі беларускага незалежнага друку.
Знайсці стэнд у нас атрымліваецца не адразу: ходзім кругамі і нарэшце заўважаем шыльдачку «Незалежныя выдавецтвы з Беларусі». Айчынны стэнд, бадай, адзіны, які размясціўся на другім паверсе кірмашу.
— Так, некаторыя з пакупнікоў скардзіліся, што нас складана знайсці, — адзначае выдавец Андрэй Янушкевіч. — Але мы правялі пэўную інфармацыйную работу. Галоўнае, каб людзі ведалі, што мы ёсць.
Пакупнікоў няшмат — за час нашай размовы да стэнду ніхто не падышоў.
— Першыя пакупнікі ўжо былі, кнігі набылі. Але сёння пятніца, на выходныя людзей будзе больш, — тлумачыць Янушкевіч.
![беларускія кнігі](https://mostmedia.io/wp-content/uploads/2024/04/jarmarka-1_result.webp)
Кнігі Бахарэвіча па 70 злотых, дзіцячыя выданні — ад 40 злотых
На стэндзе прадстаўлена восем выдавецтваў — тыя, з кім «Кнігаўка» наладзіла супрацоўніцтва і паспела атрымаць пастаўкі. Сярод іх «Янушкевіч», Skaryna Press, «Камунікат», «Пфляўмбаўм», Vesna Books і «Мяне Няма».
Цікавімся самымі гарачымі навінкамі. Нам раяць «Сабак Эўропы» Альгерда Бахарэвіча — гэта бэстсэлер, нават давялося дадрукоўваць асобнікі. Кошт папулярнага выдання — 70 злотых.
Для дзяцей за 40 злотых прапануюць прыгожа ілюстраваную кнігу пра эмоцыі «Што робяць пачуцці?» Ціны Азевіч.
Для тых, хто цікавіцца экалогіяй, Андрэй Янушкевіч прапануе нарвежскі нон-фікшн пра кліматычныя змены, які пабачыў свет у выдавецтве «Пфляўмбаўм».
А вось набыць беларускамоўныя выданні кніг Сашы Філіпенкі, на жаль, не атрымалася — усё раскупілі яшчэ да кірмашу.
![беларускія кнігі](https://mostmedia.io/wp-content/uploads/2024/04/jarmarka-3_result.webp)
«Кніжак выходзіць катастрафічна мала»
Янушкевіч прызнаецца, што прыехаў на кірмаш дзеля «пэўнага кантакту з чытачамі».
— Цікавасць да літаратуры не спадае — людзі чытаюць. Я лічу большай праблемай тое, каб новыя кнігі з’яўляліся і каб яны адпавядалі запатрабаванням, густам чытачоў, — адзначае Андрэй Янушкевіч. — З гэтым у нас бяда — кніжак у нас выходзіць катастрафічна мала.
Польскія і літоўскія кнігавыдаўцы і пісьменнікі нашмат хутчэй рэагуюць на сусветныя трэнды, лічыць выдавец.
— Мы адкрылі кнігарню, і ўсё багацце беларускай літаратуры ў эміграцыі ў нас размясцілася ў дзвюх шафах. А насамрэч, калі больш рацыянальна скампанаваць, то і адной шафы хапіла б.
Янушкевіч дадае, што дзякуючы якасным кнігам павышаўся бы і імідж беларусаў.
— У Польшчы, напрыклад, некаторыя пісьменнікі — сапраўдныя медыйныя зоркі: здымаюцца ў рэкламах, з’яўляюцца амбасадарамі прэстыжных гандлёвых марак. Так функцыянуе рынак — ад гэтага нікуды не схаваешся, і мы павінны таксама дасягаць такога ўзроўню, — адзначае ён.
![беларускія кнігі](https://mostmedia.io/wp-content/uploads/2024/04/jarmarka-2_result.webp)
Дзе купіць беларускія кнігі і з кім сустрэцца
Андрэй Янушкевіч запрашае ўсіх жадаючых на нефармальную сустрэчу з беларускімі пісьменнікамі — Валянцінай Аксак і Уладзімірам Арловым. Аўтограф-сесія адбудзецца ў суботу, 20 красавіка, з 12 да 13 гадзін на пляцоўцы «Арт-зона».
Кніжны кірмаш будзе працаваць:
- 20 красавіка з 10.00 до 18.30
- 21 красавіка з 10.00 да 16.00
Беларускія выдавецтвы — на другім паверсе.
Не забудзь падпісацца на MOST у Тэлеграм. Мы галоўнае медыя беларусаў у Польшчы.