Журналіст Андрэй Мялешка з 2021 года жыў у Батумі. 16 верасня ён з дачкой Аляксандрай вяртаўся ў Грузію з Польшчы, але ў краіну іх не пусцілі, а, пратрымаўшы 20 гадзін, пасадзілі на самалёт да Варшавы. Цяпер журналіст раіць беларусам Грузіі загадзя паклапаціцца пра візы або іншыя дакументы еўрапейскіх краін.
У Грузіі беларусы могуць знаходзіцца без візы або ВНЖ 365 дзён. Затым многія проста выязджаюць з краіны і прыязджаюць зноў, абнуляючы тэрмін знаходжання. Гэта называецца «візаран». Працэдура досыць простая, таму большасць беларусаў Грузіі не задумваюцца пра легалізацыю ў гэтай краіне.
Андрэй Мялешка прызнаецца, што і сам ішоў такім шляхам. Ён адсочваў сітуацыю з візаранам і ведаў, што перыядычна беларусам адмаўлялі ва ўездзе ў краіну. Але звычайна гэта здаралася на наземнай мяжы — на памежным пераходзе Сарпі паміж Грузіяй і Турэччынай, — а ў аэрапорце такіх выпадкаў не было.
Чатыры разы спрабаваў падацца на міжнародную абарону
16 верасня грузінскія памежнікі гатовыя былі прапусціць дачку Андрэя Аляксандру, але з ім самім узніклі праблемы. Спачатку іх з дачкой папрасілі пачакаць у пакоі для перамешчаных асоб. У той момант у іх былі пры сабе тэлефоны, таму Андрэй змог звязацца з калегамі і даць інтэрв’ю. Ён мяркуе, што менавіта пасля інтэрв’ю «Радыё Свабода» персанал прыняў рашэнне забраць у іх усю тэхніку. Без сувязі бацька і дачка правялі 12 гадзін.
— Я чатыры разы спрабаваў падацца на міжнародную абарону. Гэта павінна рабіцца проста. Але памежнікі казалі: «У вас было тры гады, каб падацца. Чаму вы гэтага не рабілі?» — расказвае Андрэй.
Ён спрабаваў кантактаваць з супрацоўнікамі, прасіў ежу для дзяўчынкі.
— Кажу: «Дзіцё не ела нічога. Дайце паесць». — «Што ваша дзіцё есць? Будзе хачапуры, хінкалі?» — «Дзіцё не есць такога». — «А што яна есць?» — «Бульбу фры». — «У нас няма бульбы фры». Праз гадзіну прынеслі агромністы паднос бульбы, кілаграма паўтара, — успамінае Андрэй з усмешкай.
Непакоіўся, што могуць адправіць у Беларусь
У Андрэя спыталі, ці ёсць у іх з дачкой польскія візы. Затым беларусам паведамілі, што хутка пасадзяць на самалёт. У той момант над аэрапортам якраз кружыў борт «Белавія», таму Андрэй непакоіўся, што яго могуць адправіць у Беларусь. Пазней высветлілася, што іх пасадзяць на польскі рэйс, але ён затрымліваецца. Ужо на борце бацьку і дачцэ аддалі скрынку з тэхнікай. А дакументы, у тым ліку даведкі пра забарону на ўезд, вярнулі толькі пасля прыбыцця ў Варшаву — яны былі ў капітана.
Зараз Андрэй думае, як уз’яднацца з жонкай і малодшай дачкой, якія засталіся ў Грузіі.
«Рэкламаваў гэтую Грузію: прыязджайце, у нас можна рабіць зубы, акуляры затанна»
Андрэй прызнаецца, што не хацеў мяняць Грузію на іншую краіну.
— Думаў, буду трымацца да апошняга. Буду тым, хто выключыць святло ў аэрапорце. У жонкі там праца — у школе. У мяне была праца журналіста (Андрэй працуе для «Радыё Рацыя». — Заўв. MOST). Меў маленькі бізнес па продажы нацыянальнай сімволікі — украінскай, беларускай. Пачынаў рабіць для рэгіёнаў Расіі нешта, — кажа ён.
Андрэй падкрэслівае, што не быў небяспечным для грузінскай дзяржавы: на пратэсты не хадзіў, больш асвятляў падзеі, звязаныя з беларускай дыяспарай у Аджарыі.
— Наадварот, рэкламаваў гэтую Грузію: прыязджайце, у нас можна рабіць зубы, акуляры затанна. Ежа смачная, — успамінае ён.
Тое, што з ім здарылася, Андрэй звязвае з парламенцкімі выбарамі, якія адбудуцца ў канцы кастрычніка ў Грузіі.
— Пачнецца зачыстка журналістаў, культурных дзеячаў, каб Грузія была стэрыльная ад людзей з іншых краін, якія могуць пра яе штосьці сваё напісаць, — разважае ён.
Шукаць запасны варыянт
Па інфармацыі Андрэя, Грузія адмаўляе беларусам, якія звяртаюцца па міжнародную абарону, але ўвогуле прасіць яе — не распаўсюджаная практыка. Па ацэнках Андрэя, у Грузіі зараз знаходзіцца каля 10 тыс. беларусаў, а па міжнародную абарону, на яго думку, магло звярнуцца чалавек 100.
Улічваючы, што пасля візарана памежнікі могуць забараніць уезд у краіну, Андрэй раіць мець запасны варыянт.
— Я б раіў усім шукаць магчымасць атрымання [еўрапейскай] візы.
Па ягоных звестках, гуманітарныя візы ў трэціх краінах Польшча беларусам дае:
— Але трэба, каб быў кейс, які людзі не хаваюць. Многія актывісты, журналісты не маюць адкрытага статусу працы. Людзі нават у лістах да польскага консула не хочуць сябе актуалізаваць.
Не забудзь падпісацца на MOST у Тэлеграм. Мы галоўнае медыя беларусаў у Польшчы.
