У Польшчы лета — час не толькі адпачынку на моры, але і розных пілігрымак, калі жыхары краіны з ліку вернікаў наведваюць святыя і значныя для палякаў месцы — напрыклад, Чэнстахову. Беларусы Польшчы, якіх за апошнія два гады значна паболела, вырашылі зладзіць сваю — беларускую пілігрымку па маршруце, звязаным з гісторыяй Беларусі. Вернікі 24 ліпеня рушылі з Варшавы ў бок беларуска-польскай мяжы, да мястэчка Кастамлоты, дзе кампактна пражываюць прадстаўнікі беларускай нацыянальнай меншасці Польшчы.
У арганізацыі пілігрымкі прымалі вядомыя на Радзіме беларусы: ксёндз Вячаслаў Барок, Арцём Ткачук, Павел Бельскі і іншыя. У першы дзень рушыла з Варшавы больш за два дзясяткі чалавек. Хтосьці з’язджаў дадому на будні і далучаўся ўвечары ў пятніцу ці ранкам у суботу. Напрыклад, у другі дзень, у панядзелак, далучыўся ксёндз Анджэй Бульчак, які шмат гадоў працаваў на Віцебшчыне.
Збольшага пілігрымы ночылі ў дамах мясцовых вернікаў.
Вячаслаў Барок пра адзін з дзён пілігрымкі: «Шмат аповедаў пра Беларусь, наш боль і мары»
— Прайшлі 32 кіламетры. Паўсюль сустракаюць, кормяць і пояць, просяць аб малітве. У Алексіне ночылі па дамах парафіян. Шмат аповедаў пра Беларусь, наш боль і мары.
Дарога сустракае пілігрымаў рознымі «сюрпрызамі»: то спёка, то дождж. Таму гэты час дапамагае максімальна кожнаму раскрыць сябе як чалавека, які стаіць перад выпрабаваннямі і складанасцямі. Як напісаў пазней адзін беларус: «Чым бліжэй да Беларусі, тым болей краявіды робяцца раднейшымі».
Цікава, што чым бліжэй да беларускай мяжы, то больш сустракаюцца ўніяцкія цэрквы, якія з першых часоў існавання захоўвалі пісьмовую беларускую мову сярод мясцовых сялян.
У апошняй кропцы ўвечары быў дадатковы падарунак — канцэрт беларускага гурта Znak Stop.
Пагутарылі з удзельнікамі пілігрымкі.
Вольга: «Трэба дапамагаць людзям малітвай і справай»
— Я прыехала у Польшчу з Украіны пасля таго, як пачалася вайна. Ва Украіну з’ехала з-за палітычнай сітуацыі ў Беларусі. У пілігрымку пайшла таму, што гэта магчымасць разам памаліцца, паразмаўляць, пабыць у беларускамоўным асяроддзі і пабачыць Беларусь хаця б здалёк. Зараз беларускім хрысціянам, на маю думку, трэба захаваць і памножыць веру і нацыянальную тоеснасць, а таксама дапамагаць людзям малітвай і справай.
Яўген з Ліды: «Немагчыма было ўжо адчуваць сябе нармальна»
— Я з Ліды. А ў Польшчы таму, што зона маёй свабоды звузілася на столькі, што немагчыма было ўжо адчуваць сябе нармальна. Я люблю хадзіць у пілігрымкі. Ну і калі не пойдзе адзін, другі, трэці, так і пілігрымка не назбіраецца. Пілігрымка — вельмі добрая і патрэбная духоўная практыка, раю ўсім. Якую ролю беларускім хрысціянам адыгрываць за мяжой? Такую самую, як і ў Беларусі, Іспаніі ці Бразіліі. Хрысціянін павінен заставацца хрысціянінам і весці сябе адпаведным чынам па-за залежнасцю ад месца ці краіны свайго знаходжання.
Марыся з Гродна: «Пілігрымка была набліжэннем да Беларусі»
— Я з Гродна. Прыехала ў Польшчу, бо ў Беларусі было небяспечна заставацца. Пайшла ў пілігрымку, каб мець час на цішыню, падумаць пра сваё жыццё, пагаварыць з Богам у такіх больш спрыяльных умовах. Ну і каб пахудзець, канешне. Гэты план праваліўся 
Таксама я падумала, што магу ахвяраваць свае цяжкасці падчас пілігрымкі за супакой у Беларусі, каб беларусы не пайшлі вайной на Украіну.
Для мяне пілігрымка — гэта заўжды выклік і пакуты, таму гэта атрымалася. Таксама малілася ў прыватных інтэнцыях, у тым ліку за некаторых палітвязняў, якія цяпер моцна пакутуюць у турмах.
Яшчэ адзін супярэчлівы пункт — гэта маршрут да мяжы з Беларуссю. Я пасля пераезду забараніла сабе сумаваць, плакаць, хацець дадому, бо гэта вельмі цяжка перажываць. Пілігрымка была набліжэннем да Беларусі і магчымасцю аплакаць тое, што я згубіла не зусім па сваёй волі.
Таксама падчас пілігрымкі я ўсвядоміла, што многія беларусы згубілі Беларусь, але не згубілі сябе, што варта жыць тут і цяпер у тых умовах, якія дае Пан Бог, рабіць, тое, на што ёсць сілы, каб заставацца жывымі, каб рабіць дабро для беларусаў і Беларусі нават з-за мяжы. Гэта быў добры час вандравання, хоць і няпросты. Я ўдзячная арганізатарам і ўдзельнікам за тое, што ініцыявалі, сабралі ўсіх і прайшлі гэты шлях разам.
Перафразуючы Паўла Севярынца, лічу, што беларускім хрысціянам у Польшчы варта маліцца да Хрыста і гаварыць па-беларуску. Думаю, паўсюль і ўсім варта заставацца людзьмі, змагацца за тое, каб быць блізка Бога. Беларусам за мяжой, канешне, было б варта захоўваць і развіваць беларускую мову і культуру. Трымаць сувязь у беларусамі ў Беларусі, каб «не адрывацца ад беларускай рэальнасці». Любіць Бога і любіць Беларусь, і змагацца за абодва гэтыя пункты ў сваім жыцці. Яшчэ падчас пілігрымкі я ў чарговы раз усвядоміла, што Хрыстос быў уцекачом і Тым, Хто не меў дома, не меў, дзе галаву прыхіліць. Дык значыць Ён нас разумее як ніхто, а калі Ён быў вандроўнікам і ўцекачом, то чаму мы павінны гэтага пазбягаць?
Аліса з Брэста
— Я прыехала з Брэста ў Польшчу на вучобу. Пайшла я таму, што пілігрымка — гэта канферэнцыі, размовы і малітвы на роднай мове, што ў дадзены час вельмі важна для мяне і маёй веры. Каб падысці бліжэй да мяжы і пабыць у грамадстве беларускамоўных каталікоў, якіх звязвае вера і малітва аб нашай Радзіме. Таксама памаліцца за Беларусь і быць бліжэй да яе не толькі ў думках, але і фізічна. Хрысціяне за мяжой зараз павінны ўзмоцнена развівацца таму, што многія эмігранты, якія прыязджаюць у Польшчу ці іншую краіну, губляюць веру — хтосьці з-за няведання мовы, хтосьці з-за навакольнага асяроддзя, хтосьці з-за праблем, якія ўзнікаюць пры пераездзе. Маліцца аб развіцці абавязкова трэба, але спыняцца нельга, у дадзены перыяд не хапае быць актывістам, кожны з нас павінен зрабіць свой унёсак, каб стаць дзеячам, пачаўшы з пошуку хрысціян у сваім горадзе і супольнай малітвы. Кожны беларускі хрысціянін можа і павінен адыграць сваю ролю за мяжой, і калі іншыя будуць глядзець на яго, таксама будуць цягнуцца да яго і яго веры.
Як аказалася, пасля таго, як у аднаго пілігрыма ля мяжы запрацавала беларуская сім-карта, то потым з’явіўся званок з невядомага нумара. Што гэты магло значыць? Напэўна, яго шукаюць.
Беларускія рыма-католікі Варшавы шмат чаго робяць: беларускамоўная Святая Імшы кожную нядзелю, валанцёрства на складзе дабрачыннай арганізацыі для ўкраінскіх уцекачоў, а таксама правядзенне супольных сустрэч і дапамога.
Яўген Дудкін
