Сёлета чарговая гадавіна нападу Германіі і СССР на Польшчу ў верасні 1939-га выглядае не толькі як факт гісторыі, але і як папярэджанне. На вуліцах Беластока мы спыталі ў людзей, чым ёсць тыя падзеі для іх зараз і ці можа нешта падобнае адбыцца ў наш час.
***
— Гэта пачатак Другой сусветнай вайны. З аднаго боку ўвайшлі немцы, Трэці Рэйх, з іншага — Савецкі Саюз, які хацеў, як кажуць, «вызваляць беларусаў і ўкраінцаў», але насамрэч хацеў больш зняволіць, чым вызваліць, як бачым зараз. Сітуацыя троху паўтараецца, бо зараз маем ужо паўгода вайну ва Украіне, дзе Украіна мае змагацца з рускімі фашыстамі — бо інакш гэта ўжо нельга назваць, чым «расійскі фашызм».
***
— 1 верасня? Асацыюецца з пачаткам Першай сусветнай… Другой, прабачце! Асацыюецца з ахвярамі і з тым, што забралі ў нас свабоду.
— А 17 верасня?
— Гэта напад саветаў на Польшчу. І была Бітва Варшаўская, наколькі памятаю. У 1920 годзе гэта было…
— Падзеі 1939-га. Ці актуальна гэта сёння ў звязку з тым, што зараз адбываецца ва Украіне і ў Еўропе?
— Гэта перасцеражэнне для ўсяго чалавецтва, каб абмінаць такія сітуацыі. Каб была свабода і кожны народ меў сваю свабоду, не меўся быць акупаваным праз таго, хто быў сябрам, але апынуўся ворагам.
***
— Для мяне асабіста гэта вельмі важна — тое, што адбывалася ў 1939 годзе. Зараз трэба працягваць памятаць пра гэта любым коштам. Няма тут аб чым спрачацца. Пра гэта трэба ўвесь час памятаць, нагадваць. Для мяне гэта вельмі проста. Палякі ўвесь час маюць пра гэта памятаць і перадаваць маладому пакаленню.
***
— Якое значэнне маюць для пані падзеі 1939-га?
— Трагічнае.
— Чаму трагічнае?
— Так пан кажа, нібы не ведае, што такое вайна… Наогул ёсць памяць, бо ёсць яшчэ сведкі, жывыя дагэтуль. Якія гэта памятаюць, або тыя, якія казалі пра гэта і пераказвалі ўспаміны родным, сям’і. Гісторыкі, якія пра гэта кніжкі напісалі. Вядома ж.
— Чыста тэарэтычна, ці можа нешта падобнае паўтарыцца?
— Тэарэтычна ўсё магчыма…
— Метэарыт упадзе.
— Як кажуць, калі выбухне ў Елаўстоўне, то ўсе будзем паміраць.
***
— Пасля 39-га была навала з боку Савецкага Саюза і Германіі. Былі падзелы. Немцы дамовіліся з саветамі адносна падзелу Польшчы і нападу, агрэсіі. Што вядома якія вынікі прынесла ў часе вайны і пасля вайны. Гэтыя вынікі адчуваем да сёння. Такім чынам, гісторыя паўтараецца.
— Ці можа нешта падобнае паўтарыцца, як у 39-м?
— Можа паўтарыцца. Скажу больш, я свядомы таго, што вайна ва Украіне можа быць пачаткам таго, што адбылося ў 39-м, на жаль.
***
— Трэба было бараніць Польшчу. Адсюль было шмат ахвяр. Людзі за гэта шмат разоў аддавалі жыццё.
— Наколькі той досвед актуальны зараз?
— Надалей застаецца абавязак бараніць Польшчу.
— Улічваючы вайну ва Украіне, Пуціна, ці можа нешта падобнае паўтарыцца?
— Не ведаю, ці можа паўтарыцца, трэба прадбачыць. Залежыць ад дзеянняў Пуціна. Якой будзе рэакцыя Польшчы і іншых краін на гэтую сітуацыю. Факт ёсць, што абавязкам ёсць абарона. Чалавек мае абавязак бараніць жыццё сваё ды іншага чалавека. Гэта базавы абавязак.
***
— Думаю, палякі любяць вяртацца да гісторыі з розных прычын. Але [дата — верасень 1939-га] вельмі актуальная ў дадзены момант, паколькі маем вайну за мяжой непадалёк. Думаю, гэта важна.
— А вы што думаеце?
— Таксама.
— Раней гэта трактавалася больш як гістарычныя ўгодкі ў школе.
— Але зараз мы як пакаленне, якое не сутыкалася з вайной… Зараз гэта набыло новую перспектыву.
— Ці можа нешта падобнае паўтарыцца праз Расію, Пуціна?
— Цяжкае пытанне. Але бачым, што робіцца з Украінай. Таксама падпісвалі розныя дамоўленасці, думаючы, што забяспечаць сабе гэтым мір, але маем паўтор у гісторыі. Што будзе далей? Наколькі мы ў бяспецы? Гэтага ніхто не ў стане прадбачыць. Ані аналітыкі, ані палітолагі. Бо гэтых падзей таксама ніхто не прадбачыў. Думалі, што будзе вайна на ўсходзе Украіны. Аказваецца, што гэта няшмат кіламетраў ад нашай мяжы. Ні ў чым нельга быць упэўненым у наш час.
Глядзіце таксама
Зусім нядаўна Беларусь спрасціла правілы наведвання для літоўцаў і латышоў — на велікодныя святы тыя маглі б паехаць нават без...
Чытаць далей
Чым беларусы адрозніваюцца ад расіян і ўкраінцаў? Лад жыцця, характар, яшчэ нешта? А можа — нічым? Пра адрозненні між усходнеславянскімі...
Чытаць далей
Цягам апошніх тыдняў шэраг еўрапейскіх палітыкаў заклікалі спыніць выдачу шэнгенскіх віз грамадзянам Расіі. Затым прагучалі прапановы распаўсюдзіць тую ж практыку...
Чытаць далей
