Беларуска-польская мастачка і музыка на сваёй старонцы ў Facebook напісала пост пра дыскрымінацыю, з якой яна сутыкнулася 4 красавіка. Дзяўчына расказала сваю гісторыю MOST.
«Супрацоўнік быў не вельмі ласкавым»
Беларуска-польская мастачка, стваральніца Heartbreaking Performance Art Group, аўтарка шматлікіх культурна-актывісцкіх праектаў Ана Мацкевіч жыве ў Польшчы больш за сем гадоў. З дыскрымінацыяй сутыкалася ўсе гады жыцця ў Польшчы: «Шмат гэтага было ва ўніверсітэце і ў працы».
4 красавіка дзяўчына зайшла ў прынтшоп у Варшаве: трэба было заказаць футболку да мерапрыемства. Супрацоўнік абслугоўваў іншага кліента і, па словах Аны, быў не вельмі ласкавым.
— Але потым вырашыла, што ў мяне мала часу да мерапрыемства, для якога мне патрэбна была футболка, таму я закажу футболку там, таму што абяцаюць хутка зрабіць. Тэма мерапрыемства, іранічна, — вымушаная эміграцыя з Беларусі пад страхам турмы і гэтак далей, і як з ёй справіцца, — расказвае Ана.
На мерапрыемствы, арганізатарам якога і была дзяўчына, павінны былі прадстаўляць фотакнігу пра Мінск.
— Я вельмі хацела, каб дызайн футболкі быў менавіта такім, як я прыдумала, таму што на гэтым мерапрыемстве мы прадстаўлялі фотакнігу пра Мінск, і футболка павінна была адлюстроўваць добра падабраныя колеры і фатаграфіі, таму што я была тварам і арганізатарам мерапрыемства.
Пайшла забіраць футболку, колер аказаўся іншым
У прынтшопе было некалькі каталогаў з прыкладамі даступных колераў футболак. Ана выбрала тое, што было ёй патрэбна.
— На сайце прынтшопа ёсць віртуальны праектар, у якім вы можаце выбраць колер, супаставіць малюнак з футболкай і зрабіць заказ. Я не хацела рабіць праект праз гэты праектар, таму што баялася, што якасць малюнка можа сапсавацца. Там таксама было некалькі асноўных колераў, і ў каталогу не было таго, які я абрала, — кажа дзяўчына. — Супрацоўнік прынтшопа прапанаваў мне адправіць заказ па электроннай пошце. Я пагадзілася і папярэдзіла, што далучу малюнак экрана з віртуальнага праектара, каб паказаць, дзе павінен знаходзіцца прынт. Супрацоўнік таксама пагадзіўся. Я зрабіла заказ у той жа дзень.
У электронным лісце беларуска прымацавала фатаграфію з віртуальнага праектара.
— Там не было колеру, які я абрала з каталога, таму я выбрала іншы, напісала дакладную назву патрэбнага колеру і памер, спытала дэталі расцэнак, калі можна забраць і т.д. Заказ быў размешчаны і аплачаны на рахунак крамы (спачатку мне прапанавалі аплаціць заказ наяўнымі). Фатаграфіі экрана з лістамі я далучыла.
За гадзіну да мерапрыемства дзяўчына пайшла забіраць футболку. Аказалася, што футболка была няправільнага колеру.
— Не той, пра які я прасіла ў пісьмовай форме па пошце, а той, які быў на фатаграфіі экрана, які я прыклала ў замове па электроннай пошце. Пра што я, вядома, сказала супрацоўніку, які афармляў заказ (гэта быў ужо іншы спадар, той, з якім я размаўляла ў аўторак, таксама быў там, але ў бакоўцы крамы), — расказвае Ана.
Супрацоўнік прынтшопа паслаў дзяўчыну «дадому»
Супрацоўнік не хацеў слухаць дзяўчыну, «спяшаўся і ўвесь час не даваў мне ўставіць ні слова».
— Калі я нарэшце павысіла голас і сказала: «Ці можаце вы мяне паслухаць», ён незадаволена змоўк, і ў мяне быў момант сказаць, што колер няправільны, што ўсё напісана на пошце і што я прашу нешта зрабіць у гэтай сітуацыі. Тады мне паказалі фатаграфію экрана ў пошце і сказалі, што «бачыце аранжавы колер, так што футболка таксама аранжавая». Я сказала: «Вы чыталі тое, што я напісала ў лісце?»Я не памятаю дакладна, што ён сказаў, але было нешта накшталт: «Бачу фатаграфію, раблю як на фатаграфіі».
Па словах Аны, супрацоўнік крамы сказаў, што колеру, пра які дзяўчына напісала ў лісце, няма ў каталогу. І каб зрабіць цішотку з такім колерам дзяўчына павінна чакаць яшчэ тыдзень. Ана сказала, што напіша скаргу, але ёй трэба было ісці на мерапрыемства. У выніку, дзяўчына сышла з крамы.
— Выйшла і праз секунду пачулы крык у свой бок: «Дадому». Павярнулася і папрасіла супрацоўніка паўтарыць гэта ёй у вочы. Але ён нервова пачаў усміхацца, і сказаў, што гаварыў гэта іншым супрацоўнікам крамы. Але яны былі ўсе ўнутры, а выкрыкваў ён гэта на вуліцы. Крама зачынялася толькі праз гадзіну.
«Калі ўключу дыктафон, выклічуць паліцыю»
Ана пачала казаць супрацоўнікам, што ў Польшчы, якую яна ведае і любіць, няма месца для дыскрымінацыі. Хлопец сказаў Ане — «cUo».
— Здзекуючыся над тым, што людзі з Усходу (таксама польскага Усходу паміж іншым) маюць трохі адметны маўленчы апарат і словы са складам, дзе ёсць гук «о», прамаўляюць з апераджальным яго гукам «u». Я пісала на гэтую тэму, калі сканчала бакалаўрыят, гэты працэс называецца палаталізацыя. На што я зноў папрасіла паўтарыць, маючы намер уключыць дыктафон. Той першы, хто прыняў мой заказ, сказаў, што калі я ўключу, яны выклічуць паліцыю. Я ведаю свае правы і што яго аргумент быў лухтой, але я ўсё роўна выдаткавала на гэта шмат часу і нерваў. Я абяцала, што пайду за паліцыяй і сама выйду з крамы.
Беларуска кажа, што напісала гэты пост на сваёй старонке ў Facebook з некалькімі мэтамі: па-першае, яна хацела знайсці начальніка прынтшопу, бо на іх сайце няма кантактаў, а па-другое, яна хоча, каб супрацоўнікі панеслі адказнасць за грубасць, няправільна выкананы заказ і ксенафобскія выказванні.
Таксама дзяўчына звяртаецца да супрацоўнікаў прынтшопа:
— Калі вы добра разбіраецеся ў геаграфіі, я думаю, вы зразумелі, што надпіс на футболцы — take Minsk home — азначае, што я з Беларусі. Магчыма, вы таксама падсумавалі «2+2» і падумалі пра тое, што, калі я раблю такія футболкі, я наўрад ці змагу вярнуцца дадому. Але ўлічваючы, што вы — прынтшоп — былі даволі няўважлівыя, чытаючы мой паштовы заказ, я мяркую, што вы, магчыма, падумалі, што я з Украіны. Калі вы думалі, што я з Украіны, то вы прапанавалі мне вярнуцца дадому, дзе — апыніцеся на маім месцы — вы былі б тэарэтычна забітыя і згвалтаваныя расійскімі жаўнерамі або выбухам ракеты. Ці ў такой сітуацыі вы б памерлі ад голаду. Напрыклад. Калі б вы, аднак, выказалі здагадку, што я з Беларусі, то, вярнуўшыся дадому — апыніцеся на маім месцы — вы былі б тэарэтычна збітыя, кінутыя ў лукашэнкаўскі аналаг канцэнтрацыйных лагераў, збітыя сілавікамі рэжыму і, магчыма, таксама згвалтаваныя, напрыклад, паліцэйскімі дубінкамі.
Ана адзначае, што знаходзіцца дома і жыве ў Польшчы сем гадоў, дзе атрымала два дыпломы, дзе працуе і сплачвае падаткі.
