Гэты фільм мы хацелі зняць яшчэ ў Гродне, у тым горадзе, адкуль родам героі карціны. Але зрабіць гэта не ўдалося, бо падзеі 2020 года ў Беларусі вымусілі многіх гродзенцаў пакінуць свае дамы, як, уласна, і нам — аўтарам гэтага фільма. Ужо ў Польшчы, каб працягнуць гісторыю з успамінамі пра стары Гродна, мы сталі шукаць рэпатрыянтаў — тых людзей, якія з’ехалі з горада пасля заканчэння Другой сусветнай вайны. З’язджалі яны дзецьмі. Гэтых людзей мы знайшлі ў розных месцах Польшчы. Сёння яны — апошнія сведкі Гродна 1930-40-х гадоў, з якімі мы можам пагутарыць. Яны не хацелі пакідаць свае дамы, але новая ўлада дыктавала свае ўмовы: Сібір ці Польшча. Як для герояў фільма, так і для нас Гродна — гэта горад лепшых успамінаў. Ён заўсёды быў і будзе ў нашых сэрцах.
Героі
Героямі карціны сталі тры жанчыны, якія калісьці жылі ў Гродне, але вымушаныя былі з’ехаць з роднага горада пасля заканчэння Другой сусветнай вайны.
Станіслава Хацяноўска. Нарадзілася ў 1941 годзе, жыве ў Беластоку. З Гродна выехала ў 1946 годзе. Родны горад яна амаль не памятае, але ў яе захавалася сямейная гісторыя пра добрае жыццё і перасяленне. Бацька Станіславы працаваў у адміністрацыі горада, яго забілі ў 1944 годзе пры дзіўных абставінах. Станіслава разам з мамай выехалі з Гродна праз год пасля заканчэння вайны. Заставацца ў горадзе яны не бачылі сэнсу.
Крыстына Юроўска. Нарадзілася ў 1934 годзе, жыве ў Лодзі. З Гродна выехала ў 1945 годзе. У бацькі гераіні да 1939 года была ўласная крама, але яе нацыяналізавала савецкая ўлада ў 1939 годзе. Некаторых сваякоў Крыстыны вывезлі ў Сібір. Таксама пасля вайны быў вывезены бацька жанчыны, уз’яднаўся з сям’ёй ён толькі ў 1950-я гады. З’язджаць з Гродна сям’і Юроўскіх дапамагаў савецкі афіцэр у знак падзякі, што гродзенцы хавалі яго жонку ад немцаў падчас акупацыі.
У фільме выкарыстаны кадры 1930-40-х гг. (польскі перыяд, уступленне ў Гродна бальшавікоў, нямецкая акупацыя).
«Край дзіцячых і юнацкіх гадоў назаўсёды застанецца прыгожым, як першае каханне…». Пад гэтай фразай гераіні фільма сёння падпішуцца тысячы гродзенцаў, якія не могуць вярнуцца ў родны горад з палітычных прычын, але ад гэтага любяць яго не менш. Праз 75 гадоў гісторыя зрабіла яшчэ адно кола. Мы з’ехалі, але ў кожны момант гатовыя вярнуцца. Бо Гродна — наш дом!
