Серада, 22 сакавіка 2023
No Result
View All Result
MOST Media
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Афіша
  • Бізнес
  • ПАДТРЫМАЙ!
  • Пра нас
    • Чытачу і рэкламадаўцу
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў
No Result
View All Result
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Афіша
  • Бізнес
  • ПАДТРЫМАЙ!
  • Пра нас
    • Чытачу і рэкламадаўцу
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў
No Result
View All Result
MOST Media
No Result
View All Result
Галоўная Гісторыі

«Беласток» значыць «Белы Ручай». Што варта ведаць пра раку Белая, якая дала назву гораду

MOST MOST
14 сакавіка 2023, 15:25
Гісторыі
A A
рака белая ў беластоку

Фота: wspolczesna.pl

14 сакавіка — Міжнародны дзень рэк. У гэты дзень мы раскажам пра раку Белую, якая хоць і невялікая, але дала назву Беластоку. Рака Белая — гэта прыток Супраслі. Пачынаецца каля вёскі Протасы і ўпадае ў Супрасль недалёка ад вёскі Фасты. Даўжыня ракі Белай складае 33 кіламетры, і значная яе частка праходзіць праз тэрыторыю горада Беластока.

Паходжанне назвы

Да XV стагоддзя тэрыторыя, на якой цяпер раскінулася забудова Беластока, была неасвоенай пушчай, падобна як цяпер Белавежская. Гэта было памежжа, на якім сутыкаліся ўплывы польскага племені мазураў, усходнеславянскіх плямёнаў старажытнай Русі і балтаў.

Назва «Беласток» мае мазурскае паходжанне. Па-старапольску гэтая назва значыць літаральна «Белы Ручай» (Biały Stok). Гэтую назву перанялі ад ракі зямельныя ўладанні, якія ў 1430-я гады атрымаў ад вялікага князя літоўскага Жыгімонта Кейстутавіча баярын Рачка Табутовіч. Археолагі натрапілі на рэшткі забудовы двара Табутовіча — ён знаходзіўся на месцы дзядзінца пазнейшай рэзідэнцыі — Браніцкіх, паміж брамай і палацам.

Першае ўзгадка ракі

Першы раз «Белы Сток» трапіў у гістарычныя крыніцы 29 лютага 1514 года. Пазней шмат разоў назва паўтаралася ў дакументах, азначаючы паселішча, якое штораз расло і развівалася. Назва ж ракі з часам спрасцілася і скарацілася да «Белая» (па-польску Biała).

Уладальнікі двара запрудзілі Белую каля месца, дзе цяпер скрыжаванне вуліц Палацовая і Яна Клеменса Браніцкага, каля сучаснай брамы палаца. Стаў займаў тэрыторыю аж да сучаснай вуліцы Святаянскай. Пад вадой была плошча Юзафа Пілсудскага перад тэатрам імя Венгеркі. Гэты штучны вадаём забяспечваў працу воднага млына. Стаў асушыла расійская адміністрацыя горада ў канцы ХІХ стагоддзя, каб закласці на яго месцы гарадскі парк.

Таксама Белая напаўняла вадой ставы, якія былі непасрэдна каля палаца Браніцкіх. Цяпер на іх месцы парк і вуліца Легіяновая — а калісьці вада была аж да вуліцы Яна Кіліньскага.

Даліна Белай была месцам пабудовы шматлікіх фабрык, якія пасля адкрыцця Пецярбурга-Варшаўскай чыгункі ў 1862 годзе раслі ў Беластоку і спрыялі развіццю горада.

Белая стала прычынай павадкі і сучасная гісторыя

Людзі могуць здзівіцца, але неяк сто гадоў таму рака Белая стала прычынай паводкі, якая нарабіла бяды гораду. 26 ліпеня пасля вялікага дажджу рака выйшла з берагоў і заліла вуліцы Надрэчную (цяпер не існуе), Сенкевіча, Купецкую (цяпер Мальмэда), Заменгофа і Браніцкага. Вада пранікла ў будынкі гарадской электрастанцыі (цяпер галерэя «Арсенал» пры вул. Электрычнай) і ва ўсім горадзе знікла святло. Катастрофа працягвалася два дні.

У 1962 годзе Белую на паўднёва-ўсходняй ускраіне Беластока запрудзілі, і стварылі Дайлідскія Ставы. Яны сталі месцам гадоўлі рыбы і адпачынку жыхароў Беластока. Там цяпер знаходзіцца адзіны ў горадзе пляж, і там ахвотна збіраюцца, у тым ліку зімой на маржаванне, беларускія актывісты Беластока.

У 2015-2016 гадах улады горада правялі маштабны праект па ажыўленні ўчастка ракі Белай, якая амаль на ўсёй працягласці была спрамленая. На ўчастку паміж вуліцамі Пад Крывой і Чэслава Мілаша раку вярнулі ў старое, звілістае рэчышча. Ужо праз пару год там зноў з’явіліся шчупакі, плоткі і акуні, вярнуліся шматлікія гатункі раслін і віды птушак. У 2022 годзе за аднаўленне Белай горад стаў лаўрэатам Польскай Краявідавай Узнагароды. Гэтыя месцы можна і наведаць, бо там збудавалі сцежкі для раварыстаў і пешых.

Ян Рамэйка

Тэгі: ГалоўнаеГісторыя

ГАЛОЎНЫЯ НАВІНЫ

куда сходить в Белостоке

Куда сходить в Белостоке с 22 по 28 марта

Лена Бурміна
22 сакавіка 2023, 17:16

Лекция беларусского историка, занятия для подростков, три квиза, два из них на беларусском, фестиваль уличной еды, презентация литературного журнала, акция и концерт ко «Дню Воли», семейный пикник, митап...

поддержка Лукашенко

Беларуская актывістка з Варшавы прыдумала «Бабу Галю», каб высмейваць ябацек

Руслан Кулевіч
22 сакавіка 2023, 16:30

Вобраз папулярнага сатырычнага персанажа ў беларускім ютубе «Баба Галя» прыдумала актывістка Ганна Федаронак. Жанчына другі год жыве ў Варшаве і арганізоўвае акцыі ў падтрымку беларусаў. Таксама яна кіруе...

польские транспортники начали забастовку

Польские перевозчики начали забастовку

MOST
22 сакавіка 2023, 15:19

Польские перевозчики начали забастовку Об этом рассказывает портал trans.info. Забастовку организовали транспортные компании Люблинского воеводства и политиками крайне правой партии «Конфедерации». Забастовка началась с пресс-конференции, а затем грузовые...

  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Афіша
  • Бізнес
  • ПАДТРЫМАЙ!
  • Пра нас
Пры выкарыстанні зместу MOST прачытайце нашы Правілы выкарыстання матэрыялаў

Звяжыцеся з намі: most@mostmedia.io

© 2022 Mostmedia.io. Час будаваць масты

No Result
View All Result
  • Галоўная
  • Навіны
  • Гісторыі
  • Гайды
  • Афіша
  • Бізнес
  • ПАДТРЫМАЙ!
  • Пра нас
    • Чытачу і рэкламадаўцу
    • Палітыка выкарыстання Cookies (EU)
    • Правілы выкарыстання матэрыялаў

© 2022 Mostmedia.io. Час будаваць масты

Кіраваць згодай Cookies
Мы і нашы партнёры атрымліваем доступ і захоўваем інфармацыю на прыладзе і апрацоўваем асабістыя дадзеныя, такія як унікальныя ідэнтыфікатары і стандартную інфармацыю, якая адпраўляецца прыладай, альбо дадзеныя прагляду, каб выбраць і прафіляваць персаналізаваны змест і рэкламу, вымераць змест і рэкламную эфектыўнасць, а таксама распрацоўка і ўдасканаленне прадукцыі. Са згоды карыстальніка мы і нашы партнёры можам выкарыстоўваць дакладныя дадзеныя геалакацыі і ідэнтыфікацыю шляхам сканавання прылад. Націскаючы «Прыняць», вы пагаджаецеся на апрацоўванне звестак намі і нашымі партнёрамі, як апісана вышэй. Перш як пагадзіцца ці адмовіцца, вы можаце атрымаць больш падрабязную інфармацыю і змяніць наладкі. Для некаторых відаў апрацоўвання звестак не патрэбная вашая згода, але вы маеце права не пагадзіцца. Параметры не будуць распаўсюджвацца на іншыя сайты, што маюць глабальны альбо сэрвісны дазвол.
Функцыянал Always active
Тэхнічнае сховішча або доступ строга неабходныя з законнай мэтай забеспячэння магчымасці выкарыстання пэўнай паслугі, відавочна запытанай падпісчыкам або карыстальнікам, або з адзінай мэтай ажыццяўлення перадачы паведамленняў па сетцы электронных камунікацый.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Статыстыка
Тэхнічнае сховішча або доступ, якія выкарыстоўваюцца выключна ў статыстычных мэтах. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Маркетынг
Тэхнічнае сховішча або доступ, неабходныя для стварэння профіляў карыстальнікаў для адпраўкі рэкламы або для адсочвання карыстальніка на вэб-сайце або на некалькіх вэб-сайтах у аналагічных маркетынгавых мэтах.
Manage options Manage services Manage vendors Read more about these purposes
Налады
{title} {title} {title}
Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?